کتاب چرا او؟ چرا عاشق شخص خاصی می شویم؟

چرا عاشق شخص خاصی می‌شویم؟ هلن فیشر به عنوان نورولوژیست و محققی برجسته در حوزه‌ی عشق رمانتیک در این کتاب آموزنده به این پرسش پاسخ می‌دهد. او در این کتاب نشان می‌دهد که هر یک از ما به دلیل ترکیب ژنتیکی و نظام شیمیایی متفاوتی که در مغزمان عمل می‌کند، یکی از چهار هورمون اصلی دوپامین، سروتونین، تستوسترون و استروژن را بیشتر ترشح می‌کنیم. او چهار تیپ شخصیتی جستجوگر، سازنده، هدایتگر و مذاکره‌کننده را نماینده سطوح بالای هریک از این هورمون‌ها می‌داند و به تفصیل به تبیین هر یک از این شخصیت‌ها می‌پردازد. هلن فیشر نشان می‌دهد که ما به عنوان نماینده یکی از این تیپ‌های شخصیتی، جذب افرادی می‌شویم که مکمل ویژگی‌های پایدار شخصیتی ما باشند. کتاب «چرا او»، درک شما را از چرایی عاشق «او» شدن، زیر و رو می‌کند و با تکیه بر زیست‌شناسی و شیمی به شما کمک می‌کند تا محبوب خود را بیابید و او را بشناسید.

چرا او؟ به خصوص برای جامعه ما کتابی سودمند به نظر می رسد. بر اساس پژوهش های انجام شده، اکثر طلاق های صورت گرفته ناشی از دلایلی چون عدم شناخت کافی بوده است. شناخت همسر آن هم پیش از ازدواج برای مردم ما که مدام بین سنت و مدرنیته در تلاطم به سر می برند، چالشی دشوار به نظر می رسد. با این حال، اهمیت انتخاب همسر به قدری است که می تواند مهم ترین انتخاب زندگی لقب بگیرد. هلن فیشر درباره اهمیت انتخاب شریک زندگی در چرا او می نویسد:

بااین‌حال انتخاب شریک زندگی، تمام جنبه‌های زندگی‌تان را تحت تأثیر قرار می‌دهد: مکالمات صبحگاهی در رختخواب و در سر میز صبحانه؛ دوستی‌ها، دیدارهای خانوادگی و میهمانی‌های آخر هفته؛ این‌که کجا زندگی کنید؛ چگونه فرزندانتان را بزرگ کنید و به‌احتمال‌زیاد بر روی شغلتان نیز تأثیرگذار خواهد بود و مطمئناً این انتخاب، آینده شما را تحت تأثیر قرار خواهد داد. فرزندانی که به دنیا خواهید آورد، آینده‌ی ژنتیکی شما را تشکیل می‌دهند. تنها چند بار در زندگی، بذر خود را با سلاله دیگری خواهید آمیخت و دی‌ان‌ای خود را به‌سوی ابدیت می‌فرستید. 

بنابراین این‌که چه کسی را انتخاب کنید، مهم است.

(کتاب چرا او؟ -نشر سایلاو – صفحه 28)

البته در این کتاب، پیش از آن که به پاسخ پرسش چرا او دست بیابید، با پرسش چرا من؟ مواجه خواهید شد. تنها پس از پاسخ دادن به این پرسش و شناخت خودتان، می توانید دریابید چرا عاشق افراد به خصوصی می شوید. هلن فیشر،  پس از انجام تحقیقات گسترده بر روی پایه‌های زیست‌شناختی تیپ‌های شخصیتی، به این نتیجه رسیده است که هر کدام از ما، ترکیب منحصربه‌فردی از چهار تیپ شخصیتی اصلی را بروز می‌دهیم. علاوه بر این، تیپ شخصیتی اصلی، ما را به‌سوی شریک عشقی خاصی هدایت می‌کند. او می گوید: نجوای مداوم طبیعت زیست‌شناختی درونمان، بر روی این موضوع که عاشق چه کسی شویم تأثیر می‌گذارد.

البته که فرهنگ هر ملتی به شدت بر روی مقوله ازدواج و همسریابی تاثیر گذار است. اما نکته مثبت کتاب چرا او و حتی وجه تمایز آن با دیگر کتاب ها این است که هلن فیشر در این کتاب، تیپ های اصلی شخصیتی را نه بر پایه تیپ های روانشناختی بلکه با تکیه بر تاثیرات پایدار هورمون ها بر شخصیت افراد نوشته است. به این ترتیب، تیپ های شخصیتی او نسبت به فرهنگ ها مقاوم هستند و همین هم باعث می شود تا هنگام خواندن کتاب از این که تا چه حد شخصیت خود را با پرسشنامه ای که در فصل دو پر کرده اید، یکسان می بینید شگفت زده شوید.هلن فیشر دراین باره به مطالعه جالبی اشاره می کند:

اما یک آزمون شخصیت دیگر نشان داده که مردان و زنان ساکن اتیوپی، هند، اندونزی، لبنان، استونی و چهل و سه کشور دیگر، که در مجموع به بیست و هفت زبان گوناگون صحبت می‌کنند، تا حدودی از خصوصیات شخصیتی یکسانی برخوردارند، فارغ از این‌که پیرند یا جوان، فقیرند یا ثروتمند، یا چه رنگ پوستی دارند. بسته به مکان، زمان و چگونگی رشد فرد، باورها درباره خانواده، خدا، رابطه جنسی، جامعه و همین‌طور سلیقه ادبی، موسیقیایی و غذایی متفاوت خواهد بود. فرقی نمی‌کند در قاهره زندگی کنید یا در توکیو یا لاپاز، به احتمال زیاد میزان کنجکاوی، خلاقیت، سنت‌گرایی، آرامش، قاطعیت و دلسوزی در شما تفاوتی نخواهد کرد.

این چهار تیپ شخصیتی-جستجوگر، سازنده، هدایتگر و مذاکره‌کننده- از زیست‌شناسی نشأت می‌گیرد و نه از فرهنگ.

(کتاب چرا او؟ – نشر سایلاو – صفحه 65)

برای مثال کسانی که ژن های به خصوصی از هورمون دوپامین را به ارث برده اند ریسک پذیرتر هستند و مدام به دنبال تازگی می روند. این درحالی است که وارثان ژن های به خصوصی از سروتونین  بسیار محتاط و حتی دربرخی موارد ترسو هستند. آن ها به سنت ها پایبند هستند و از سرپیچی از قوانین بیزارند. البته هلن فیشر به این ویژگی های کلی بسنده نمی کند و در چرا او پار را فراتر می گذارد. او در صفحه 36 کتاب می نویسند:

اما می‌خواستم بیشتر بدانم: آیا هر نوع تیپ شخصیتی تمایل دارد در تعطیلات آخر هفته کار متفاوتی انجام دهد؟ ترجیحات مذهبی و سیاسی آن‌ها چیست؟ آیا آن‌ها حرفه‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند؟ هر یک از تیپ‌های شخصیتی، کجا را برای زندگی ترجیح می‌دهند؟ هر تیپ‌ شخصیتی معمولاً چه نوع دوستانی دارند- یک جمع اجتماعی، روشنفکر، ماجراجو یا مبارز؟ هر کدام از این تیپ‌ها معمولاً چگونه عاشق می‌شوند؟ آیا رابطه جنسی را بخش مهمی از ازدواج می‌دانند؟ در یک رابطه، هر تیپ شخصیتی به چه میزان استقلال شخصی و صمیمیت نیاز دارد؟ من حتی در مورد نظر آن‌ها درباره وضعیت کشوهای جوراب هم کنجکاو بودم: شلخته باشد یا مرتب!

(کتاب چرا او؟ – نشر سایلاو – صفحه 34)

کتاب چرا او چند فصل است؟

هلن فیشر چرا او را در 11 فصل نوشته است. فصل اول به زیست شناسی شخصیت و تیپ های شخصیتی اولیه و ثانویه هر فرد می پردازد، در اینجا هلن فیشر گریزی به مطالعات خود می زند. فصل دوم به آزمون تیپ شخصیتی هلن فیشر اختصاص دارد، که با پر کردن آن متوجه تیپ اولیه شخصیتی و تیپ ثانویه شخصیتی خود می شوید. هلن فیشر در فصل های بعدی کتاب، به دقت هر یک از تیپ های شخصیتی را موشکافی می کند و حتی به روابط احتمالی بین تیپ های شخصیتی و سرانجام آن ها می پردازد. به این ترتیب، اگر یک جسنجوگر/مذاکره کننده باشید، می فهمید که آیا رابطه احتمالی تان با دوست سازنده/هدایتگرتان به خوشی خواهد انجامید یا سرانجام مطلوبی نخواهد داشت.

جملاتی از متن کتاب چرا او؟

همه ما می‌توانیم ناهماهنگ با منش خود عمل کنیم. اما درنهایت، کاری خسته‌کننده خواهد بود. جستجوگرهایی که تمایل به نوآوری دارند، به احتمال زیاد در حفظ یک نظام کاری کسل‌کننده و یا برنامه‌های اجتماعی سفت و سخت به مشکل برخواهند خورد. سازندگان محتاط، بیش از چند هفته یا چند ماه نمی‌توانند روی لبه تیغ زندگی کنند. هدایتگران قاطع و مصمم، اگر مجبور باشند منتظر کمک فکری دیگران بمانند، احتمالاً بیشتر از سایرین بی‌قرار می‌شوند. مذاکره‌کنندگان دلسوز و حامی، احتمالاً از شغلی که در آن باید بی‌رحم باشند لذت نمی‌برند؛ کارهایی مثل شکنجه مردم برای گرفتن اطلاعات یا تصمیم‌گیری به هنگام تخلیه اضطراری مکان‌های خطرناک؛ انتخاب این‌که چه کسی باید بمیرد یا زنده بماند، جزو این مشاغل است. (کتاب چرا او؟ – نشر سایلاو -صفحه 59)

اما چرا سازندگان در جستجوی دیگر سازندگان هستند؟ شاید به این دلیل که این مردان و زنان، بسیار سنتی و وفادار هستند و خود را وقف خانه و خانواده می‌کنند. آیا به نظر شما برای بزرگ کردن کودک، ترکیبی بهتر از دو والد وفادار و متعهد وجود دارد؟ در واقع، داده‌ها نشان می‌دهند که مردان و زنانی که سطح سروتونین آن‌ها بالاست با افرادی مانند خودشان ازدواج می‌کنند. به عقیده من، بسیاری از ازدواج‌هایی که بیش از پنجاه سال دوام می‌آورند، توسط سازندگانی شکل گرفته که با دیگر سازندگان ازدواج کرده‌اند- این استراتژی خوبی برای استمرار بخشیدن به دی‌ان‌اِی شماست.(کتاب چرا او؟ – نشر سایلاو- صفحه 75)

اغلب، نمی‌توان جستجوگران را رام کرد. از نظر آن‌ها، زندگی مثل " تاس ریختن" است. وقتی که شکست می‌خورند، بی‌اعتنا از کنار آن می‌گذرند و این بدشانسی را یک پرتاب ناموفق تاس می‌بینند. برای شکست زاری نمی‌کنند (کاری که سازنده‌ها می‌کنند)، اشتباهاتشان را موشکافی نمی‌کنند (کاری که هدایتگران انجام می‌دهند) یا نگران خطاهای آینده نیستند (کاری که مذاکره‌کنندگان می‌کنند). جستجوگرها به این دلیل که به خوبی زمان‎سنجی می‌کنند و هوشمندانه از فرصت‌ها استفاده می‌کنند، اغلب پیروز می‌شوند. (کتاب چرا او؟ – نشر سایلاو- صفحه 100)