رمزگشایی از داروین : مهندسی ژنتیک و آینده بشریت

کتاب رمزگشایی از داروین : مهندسی ژنتیک و آینده‌ ی بشریت (Hacking Darwin) یکی از بهترین کتاب‌هایی است که تا کنون درباره آینده ی گونه ی ما نوشته شده است. جیمی متزل در این کتاب در قامت یک آینده پژوه مترقی دست به کاوشی پیشگامانه درباره آینده بشریت زده است: اینکه پیشرفت‌ های مهندسی ژنتیک چگونه اساس زندگی ما را تغییر خواهد داد: از روابط جنسی گرفته تا جنگ، عشق، مرگ و حیات. رمزگشایی از داروین اثر جیمی متزل برای اولین بار در کشور از سوی نشر سایلاو و به عنوان یک مطالعه میان رشته ای جذاب بین حوزه های آینده پژوهی، مهندسی ژنتیک، انسان شناسی و اخلاق با ترجمه زهره مرصوص منتشر شده است. 

درباره کتاب رمزگشایی از داروین

پس از انقلاب ژنتیکی، دی‌ان‌ای ما به کمک مهندسی ژنتیک درست به اندازه فناوری‌های اطلاعات، قابل خواندن، قابل ویرایش و قابل رمزگشایی خواهد بود. اما توانایی بشریت  در سازمان‌دهی مجدد کد ژنتیکی خود، انتخاب سرنوشت‌سازی است که عواقب گسترده‌ای را با خود به همراه دارد. انتخاب‌هایی که می‌تواند رفاه، سلامت و پیشرفت را برای نسل آینده بشر به همراه داشته باشد و یا به مسابقه‌ای خطرناک و مرگ‌بار در زمینه تسلیحات ژنتیک بین انسان‌ها تبدیل شود.

دانشمندان اکنون به‌راستی داستان‌هایی را که پیش‌تر تنها می‌توانستیم در کتاب‌های علمی تخیلی پیدا کنیم به واقعیت تبدیل می‌کنند. با خواندن کتاب رمزگشایی از داروین به سوی آینده‌ای می‌نگرید که در آن عقاید، اصول اخلاقی، باورها، مکاتب، سیاست و حتی جوهره انسانیت به گونه‌ای به چالش کشیده شده است که پیش‌تر هرگز  مشابه آن را در تاریخ سراغ نداریم. با کاربرد گسترده مهندسی ژنتیک در آینده حتی معنای انسان بودن نیز به پرسش کشیده خواهد  شد. آینده‌ای که می‌توانیم در آن آینده کودکانمان را مهندسی کنیم، نه‌تنها ضریب هوشی آن‌ها را تعیین کنیم بلکه ویژگی‌های شخصیتی پیش‌فرض آن‌ها را نیز با مهندسی ژنتیک مشخص کنیم، از پیش‌نویس‌ها حیات بسازیم، طول عمر خود را به طرز شگفت‌انگیزی افزایش دهیم و دنیای حیوانات و گیاهان را از نو خلق کنیم. به راستی چه سرنوشتی در انتظار ما خواهد بود؟

یک کتاب علمی با جذابیت یک کتاب داستانی

درست خواندید. احتمالا این کتاب تجربه مطالعاتی متفاوتی برایتان خواهد بود و اگرچه می توانید اولین تجربه خواندن یک کتاب داستانی-علمی باشد اما آخرین آن نخواهد بود چرا که ما در نشر سایلاو در سبد کتاب های خودمان بخشی را به این نوع روایت های داستانی اختصاص داده ایم و هر سال چند کتاب توسط دانشمندان و پژوهشگرانی که در عین حال نویسندگان داستانی برجسته ای هم هستند منتشر خواهیم کرد. جیمی متزل درباره چرایی انتخاب سبک داستان سرایی برای این کتاب علمی در صفحه 19 کتاب رمزگشایی از داروین نوشته است: «فهمیدم که بهترین رسانه برای بازگویی این ماجرا یک کتاب قطور تاریخی نیست، بلکه یک داستان است. داستان‌ سرایی کاری است که همیشه انجام داده ایم. حکایت هایی که در غارها و دور آتش نقل می شدند امروزه به شکل رمان، فیلم سینمایی و زنجیره تلویزیونی درآمده اند.» جیمی متزل در مقایسه بین کتاب های علمی که به شیوه رمان نوشته با کتاب های علمی عامه پسندی که پیش تر به رشته تحریر درآورده بود می گوید: «رمان بسیار فهمیدنی تر از آب درآمد ظاهرًا وقتی با زبان روایت گونۀ یک رمان نویس علم را به آن‌ها توضیح دادم، یک مرتبه فهمیدند که تکه های اطلاعات علمی که در طول روز با آن مواجه می شوند در داستان آینده مان کنار هم جفت می شوند.»

هک کردن داروین: مرحله جدیدی از تکامل انسان

مهم ترین پیام کتاب رمزگشایی از داروین در همین جمله از کتاب نهفته است. اینکه از اینجا به بعد تکامل ما طبیعی نخواهد بود بلکه به دست خودمان و در آزمایشگاه ها و درآینده ای نه چندان دور حتی در مطب ها اتفاق خواهد افتاد. بگذارید مرور کوتاهی بر ادعای جیمی متزل بکنیم. بر اساس نظریه تکامل، حیات بر روی زمین از یک سلول اولیه تکامل یا فرگشت پیدا کرده است و همه گونه های روی زمین زندگی امروز خود را مدیون این ارگانیسم اولیه بوده اند. در صفحه 14 کتاب رمزگشایی از داروین آمده است:

هرچقدر هم که دانشمندان و حکيمان الهي جروبحث کنند که اولين جرقه حيات روي سياره ما از دلِ منافذ حرارتي کف اقيانوس بيرون آمده يا مخلوق قدرت الهي (يا هر دو) است، بيشتر کساني که به علم باور دارند مي دانند که حدود 3.8 ميليارد سال قبل اولين ارگانيسم هاي تک سلولي تکوين يافتند.
اگر اين ميکروارگانيسم ها راهي براي توليدمثل پيدا نمي کردند بعد از يک نسل مي مردند. اما حيات به يک شگرد دست پيدا کرد، و ميکروب هايي که شروع به تقسيم کردند اولين ارگانيسم هايي بودند که توانستند دودمان ميکروبي کوچک خود را ادامه دهند. اگر هر عضو تقسيمي اين سلول هاي آغازين عين رونوشت والد بودند، جهان امروز ما فقط در اشغال همين موجودات تک سلولي بود و شما الان اين کتاب را نمي خوانديد. اما چنين نشد. (رمزگشایی از داروین : مهنذسی ژنتیک و آینده بشریت – جیمی متزل – نشر سایلاو – صفحه 14)

ایده اصلی کتاب رمزگشایی از داروین

ایده اصلی کتاب رمزگشایی از داروین: مهندسی ژنتیک و آینده بشریت از همین نقطه آغاز می شود. دانش مهندسی ژنتیک به نقطه ای رسیده که ما انسان ها را در دوراهی های اخلاقی فراوانی قرار می دهد. از مقیاس تاریخ که بنگریم فاصله چندانی تا ظهور ابرانسان ها نداریم و تک تک انتخاب های ما بر روی آینده بشریت تاثیر خواهد گذاشت. نقطه عطف کتاب رمزگشایی از داروین در این جملات نهفته است:

اما امروز، همین اصول تکامل داروینی هم دستخوش جهش شده اند. از اینجا به بعد، بخش اعظم جهش ما تصادفی نخواهد بود، بلکه حاصل دست خودمان است. از اینجا به بعد، انتخاب ما طبیعی نخواهد بود، بلکه خودخواسته است. از اینجا به بعد، گونۀ ما با دستکاری ژنتیکی پس آیندگان به شکل چیزی متفاوت از مای امروزی مهار فعال فرایند تکاملی‌مان را به دست خواهد گرفت. به عبارت دیگر، در حال آغاز فرایند هک کردن داروین هستیم. هک کردن داروین یک ایدۀ شگف تانگیز با تبعات سرنوشت ساز است. صورت فعلی گونۀ هوموساپین هرگز نقطۀ پایانی تکامل نبوده، بلکه در این سفر پیوستۀ تکاملی یک توقفگاه محسوب می شود. (رمزگشایی از داروین : مهنذسی ژنتیک و آینده بشریت – جیمی متزل – نشر سایلاو – صفحه 16)

مهندسی ژنتیک و آینده بشریت

رمزگشایی از داروین به پیامدهای گسترده ی دستیابی بشر به توانایی دستکاری ژنتیکی می‌پردازد. اتفاقی که در آینده ای نزدیک به صورت گسترده در خصوص جنین‌های انسانی صورت خواهد گرفت. از احتمال زادگیری جنین ها با یکدیگر در آینده گرفته تا رویاندن اعضای بدن انسان ها در حیوانات، همه و همه پرسش های اخلاقی بسیاری را پیش روی بشر قرار خواهد داد. این که افراد ناچار خواهند بود دست به دستکاری ژنتیکی جینن های خود بزنند. این که در آینده ای نزدیک دیگر هیچ نطفه ای در رختخواب ها بسته نخواهد شد همه و همه تابلویی است که مرجله جدید تکامل نوع بشر را به تصویر می کشد. 

بریده هایی از کتاب رمزگشایی از داروین

شاید والدین ‌بی باک بخواهند غرایز ددمنشانۀ خطرناک به فرزندانشان بدهند. شاید یک کشور تصمیم بگیرد گروهی از مردمانش را با مهندسی ژنتیکی به ابرانسان، پیروان مطیع و تسلیم یا قاتلان لگام گسیخته و گوش به فرمان دولت تبدیل کند. شاید شرکت‌ها در آب‌های بین‌المللی مراکز ارتقای ژنتیکی افراطی راه بیندازند. پس آن وقت چه می‌شود؟ (رمزگشایی از داروین : مهنذسی ژنتیک و آینده بشریت – جیمی متزل – نشر سایلاو – صفحه 340)

گو اینکه بعضی از والدین بنابه دلایل اعتقادی یا به خاطر هیجان بارداری جنسی از این فرایند صرفنظر خواهند کرد، اما آبستنی جنسی هم بی‌هزینه نخواهد بود. چند نفر، بدون سرزنش والدین، شاهد مرگ کودک همسایه به دلیل یک بیماری ژنتیکی قابل پیشگیری خواهند بود؟ آیا به این والدین به چشم قهرمانان «طبیعی » بعدی دیزنی لند نگاه خواهند کرد یا آرمان پردازهایی که دست به یک ریسک غیرضروری زده و به فرزندشان لطمه وارد کرده اند؟ (رمزگشایی از داروین : مهنذسی ژنتیک و آینده بشریت – جیمی متزل – نشر سایلاو – صفحه 56)

بازهم آن غریزۀ انسان گرایی تان بیرون می‌زند و می‌گویید:

«یک لحظه صبر کنید. یعنی می خواهید بگویید که با انتخاب من مشخص می شود کدام یک از این جنین های کوچولویی که می خواهید از حالت انجماد درآورید مادر ترزا یا جفری دامر  بعدی خواهد شد؟  (رمزگشایی از داروین : مهنذسی ژنتیک و آینده بشریت – جیمی متزل – نشر سایلاو – صفحه 88)